Równo 130 lat temu w Bielsku-Białej odbył się pierwszy oficjalny przejazd tramwaju elektrycznego na trasie od dworca kolejowego do Lasu Cygańskiego. 11 grudnia 1895 roku to data, którą można uznać za początek miejskiej komunikacji publicznej w Bielsku. Dzień wcześniej, 10 grudnia, odbył się odbiór techniczny, przeprowadzony przez komisję pod przewodnictwem nadinspektora Maxa Edlera von Lebera z c.k. Ministerstwa Handlu w Wiedniu. Komisja nie tylko dokonała oceny linii tramwajowej, ale również zweryfikowała umiejętności sześciu pierwszych motorniczych, wśród których znaleźli się Georg Jenker, Józef Menarski, Józef Stopka, Paul Lanz, Antoni Szypuła i Johann Kriebelt. 11 grudnia tramwaj wyruszył z pierwszym kursowym przejazdem, przewożąc przedstawicieli lokalnych władz i gości. Trasa pokonana w 22 minuty symbolizowała początek nowej ery transportu miejskiego.
Początki tramwajów elektrycznych w Bielsku-Białej
Powstanie tramwaju elektrycznego w Bielsku było powodem do dumy i sukcesem zarówno dla udziałowców, jak i władz miasta. W czasie, gdy w Wiedniu nadal wykorzystywano tramwaje konne, w Bielsku świętowano wprowadzenie nowoczesnego środka transportu. Ze względu na specyfikę miejskiej zabudowy zdecydowano się na jednotorową trasę z mijankami, bez końcowych pętli. Linia o prześwicie torów 1000 mm miała długość 4,959 metrów i była wyposażona w nowoczesną instalację elektryczną firmy IEG z Wiednia, zasilaną prądem o napięciu 550 Volt. Na trasie znajdowało się 14 przystanków, w tym siedem na mijankach.
Tramwaje i ich wyposażenie
W pierwszym miesiącu działalności tramwaj bielski został oceniony przez inżyniera Josefa Dreschera. Jego raport, opublikowany w „Der Bautechniker”, wskazywał, że flota składała się z pięciu tramwajów i dwóch wozów pomocniczych. Każdy z tramwajów posiadał dwa silniki o mocy 15 KM i mógł pomieścić 38 pasażerów. Wyposażenie obejmowało oświetlenie elektryczne i ogrzewanie, co stanowiło istotne udogodnienie dla pasażerów. Wózki pomocnicze mogły przewozić do 32 osób. Hamowanie odbywało się za pomocą nowoczesnego amerykańskiego hamulca łańcuchowego.
Codzienne funkcjonowanie i rozwój
Tramwaje kursowały każdego dnia od 5:30 rano do 22:30 wieczorem, zapewniając dogodny transport do 108 pociągów przyjeżdżających na stację Północnej Kolei Kaisera Ferdinanda. Inżynier Drescher podkreślał, że zastosowane rozwiązania techniczne były nowatorskie i miały na celu maksymalną wygodę pasażerów. Obejmowały one między innymi połączenia telefoniczne motorniczych z centralą oraz korzystne ceny biletów. Dzięki temu przedsiębiorstwo tramwajowe mogło się rozwijać i wypłacać dywidendy nawet w czasach I wojny światowej.
Koniec epoki tramwajów
Niestety, rozwój komunikacji tramwajowej zakończył się na początku lat 70. XX wieku. Decyzja o zastąpieniu tramwajów autobusami została podjęta 16 września 1970 roku przez Miejską Radę Narodową w Bielsku-Białej. Inżynier Wiesław Zulaf argumentował, że autobusy są bardziej elastyczne w planowaniu tras i mają krótszy czas przejazdu. Z czasem linie tramwajowe były stopniowo likwidowane, a ostatni tramwaj zjechał z trasy 30 kwietnia 1971 roku, kończąc tym samym epokę tramwajów w mieście.
Źródło: Urząd Miejski w Bielsku-Białej