Od momentu, gdy w 1983 roku po raz pierwszy zidentyfikowano ludzki wirus niedoboru odporności (HIV), świat zmaga się z jego obecnością. W Polsce pierwszy przypadek wykryto w 1985 roku. Wówczas zakażenie HIV uznawano za wyrok śmierci. Jednak dzięki postępom w medycynie osoby żyjące z tym wirusem mogą dzisiaj cieszyć się długim i pełnym życiem. Mimo to świadomość społeczna na temat HIV pozostaje niewystarczająca, co utrudnia skuteczną profilaktykę i leczenie.
Mechanizmy zakażenia wirusem HIV
Zakażenie wirusem HIV następuje najczęściej poprzez kontakty seksualne bez zabezpieczenia, drogę krwiopochodną, na przykład przez wspólne używanie igieł, oraz z matki na dziecko w trakcie ciąży, porodu lub karmienia piersią. Prezerwatywy oferują niemal pełną ochronę przed zakażeniem drogą płciową. Dbałość o sterylność sprzętu w studiach tatuażu i gabinetach kosmetycznych oraz używanie jednorazowych igieł to podstawowe środki zapobiegawcze.
Warto zaznaczyć, że obecnie możliwe jest, aby nosiciele wirusa HIV mieli zdrowe potomstwo. Kluczowe jest, aby kobiety wiedziały o swoim zakażeniu i pozostawały pod opieką specjalistów podczas ciąży. Dzięki odpowiednim lekom ryzyko przeniesienia wirusa na dziecko spada poniżej 1%. Ważne jest również zrozumienie, że HIV nie przenosi się drogą kropelkową, co oznacza, że codzienne kontakty społeczne nie stanowią zagrożenia.
Skala zakażeń w Polsce
Według Krajowego Centrum ds. AIDS do końca 2023 roku w Polsce zarejestrowano prawie 33 tysiące przypadków zakażenia HIV. Rzeczywista liczba zakażonych może być jednak wyższa, ponieważ wiele osób nie jest świadomych swojego stanu. Krajowe kampanie, takie jak „Jedyny taki test” czy „Mój pierwszy raz”, odgrywają istotną rolę w promowaniu badań i zwiększaniu świadomości społecznej.
Znaczenie testów na HIV
Zakażenie HIV może przez długi czas nie dawać objawów, co zwiększa ryzyko jego nieświadomego rozprzestrzeniania. Dlatego tak istotne jest regularne wykonywanie testów. Osoby, które miały ryzykowne kontakty seksualne, przyjmowały substancje psychoaktywne, przeszły choroby przenoszone drogą płciową czy korzystały z usług kosmetycznych z użyciem niesterylnych narzędzi, powinny poddać się badaniu na HIV.
Badania najlepiej przeprowadzić w Punktach Konsultacyjno-Diagnostycznych (PKD), gdzie są one bezpłatne, anonimowe i bez skierowania. W PKD dostępni są doradcy, którzy oferują wsparcie zarówno przed badaniem, jak i po otrzymaniu wyników. Adresy tych miejsc można znaleźć na stronie internetowej Krajowego Centrum ds. AIDS. Testy można również wykonać w innych placówkach medycznych i laboratoriach komercyjnych, choć nie zawsze bezpłatnie i anonimowo.
Podnoszenie świadomości jako klucz do walki z HIV
Światowy Dzień HIV przypomina, że wirus może dotknąć każdego. Wczesne wykrycie dzięki regularnym testom umożliwia skuteczne leczenie i zmniejsza ryzyko przejścia zakażenia w AIDS. Istniejąca stygmatyzacja i niewiedza wokół HIV często utrudniają życie zakażonym. Tymczasem osoby poddające się terapii antyretrowirusowej mogą prowadzić normalne życie, a edukacja społeczna jest kluczowa w walce ze stereotypami.
Źródło: Sekcja Promocji Zdrowia i Komunikacji Społecznej Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Bielsku-Białej
Źródło: Urząd Miejski w Bielsku-Białej