W sercu Bielska-Białej, przy ul. Saperów, znajduje się miejsce szczególne dla pamięci narodowej – Cmentarz Wojskowy. Jego brama, będąca symbolem pamięci o tych, których losy pozostają nieznane, odzyskała swój dawny blask. Każdego roku rodziny zmarłych przybywają tutaj, aby zapalić znicze na cześć swoich bliskich, tworząc atmosferę pełną wspomnień i szacunku.
Projekt renowacji: nowe życie dla historycznego miejsca
Prace nad renowacją cmentarza prowadzone są pod czujnym okiem Urzędu Miejskiego w Bielsku-Białej. Frontowe ogrodzenie oraz brama zostały odnowione, a ich jasna kolorystyka przyciąga wzrok. Betonowe przęsła wykonano z jasnego piasku i białego cementu, co po wyczyszczeniu i wypiaskowaniu prezentuje się imponująco. Choć beton nie był pierwotnie malowany, obecne prace miały na celu zabezpieczenie go przed zniszczeniem.
Zarządzanie cmentarzem spoczywa w rękach gminy, oprócz kilku kwater wojennych należących do budżetu wojewody śląskiego. Remonty i utrzymanie finansowane są z miejskich funduszy, a Wydział Gospodarki Miejskiej czuwa nad ich przebiegiem. W 2016 roku zainicjowano projekt stopniowej renowacji, zaczynając od usunięcia przerośniętych krzewów. Kolejne lata przyniosły odnowienie nagrobków i pomników oraz przywrócenie pierwotnego wyglądu ogrodzenia.
Wyzwania i plany na przyszłość
Jednakże, jak podkreśla Paweł Futoma z Wydziału Gospodarki Miejskiej, sam remont ogrodzenia nie wystarczył do trwałego zabezpieczenia przed degradacją. Dlatego zaplanowano wymianę na nowocześniejszy materiał, zachowując dotychczasowy styl. Również boczne ogrodzenie z siatki zostanie zastąpione bardziej estetycznym rozwiązaniem z metalowych profili.
Pandemia COVID-19 wpłynęła na tempo prac, jednak nie zatrzymała drobniejszych remontów. Odnowiono wszystkie imienne tablice, a pomnik Żołnierzy Armii Krajowej przeszedł generalny remont w 2019 roku. Nowa polichromia ozdobiła ceramiczne orzełki w 2021 roku. W latach 2019-2020 zmodernizowano kamienne znicze przy głównych pomnikach, dostosowując je do zasilania gazem. W 2024 roku powstała nowa metalowa brama, a nawierzchnia w tylnej części cmentarza została wyrównana.
Historyczna wartość i współczesne upamiętnienie
Cmentarz Wojskowy powstał w 1921 roku dla potrzeb bielskiego garnizonu. Centralny plac otaczają pomniki bojowników o wolność i demokrację, ofiar zbrodni katyńskiej, żołnierzy Armii Krajowej oraz ofiar zbrodni wołyńskiej. W 2022 roku na jednej z kwater wojennych stanął obelisk ku czci poległych w 1939 roku żołnierzy Wojska Polskiego.
Cmentarz pełni rolę narodowego pomnika pamięci, a jego kwatery kryją groby żołnierzy zmarłych w latach 1921-1939. Główna aleja prowadzi do mogił zbiorowych, w tym tych poległych podczas wojny obronnej Polski i harcerzy z czasów II wojny światowej. Jako miejsce pamięci narodowej, cmentarz jest żywym świadectwem historii i miejscem kontemplacji dla odwiedzających.