Pozostałe

Profilaktyka zdrowotna: Jakie badania wykonać, by uniknąć poważnych chorób?

18 marca 2025
Marcin Radziejewski

Zdrowie to największy kapitał, a profilaktyka jest kluczem do długiego i komfortowego życia. Niestety, wielu z nas ignoruje badania kontrolne, odwiedzając lekarza dopiero wtedy, gdy pojawiają się niepokojące objawy. Tymczasem regularne badania krwi mogą pomóc wykryć choroby we wczesnym stadium, kiedy leczenie jest najskuteczniejsze. W tym artykule znajdziesz listę badań, które warto wykonać przynajmniej raz w roku, aby mieć pewność, że Twój organizm funkcjonuje prawidłowo.

Podstawowe badania krwi dla każdego – lista obowiązkowych badań

Niektóre badania krwi warto wykonywać co roku, niezależnie od wieku i stanu zdrowia. Pozwalają ocenić funkcjonowanie kluczowych narządów i układów.

  • Morfologia krwi – pokazuje stan układu odpornościowego, może wykryć anemię, infekcje i choroby nowotworowe.

  • Lipidogram (profil lipidowy)– pozwala ocenić poziom cholesterolu i trójglicerydów. Zbyt wysokie wartości to sygnał ostrzegawczy przed miażdżycą i zawałem serca.

  • Poziom glukozy na czczo – podstawowe badanie w diagnostyce cukrzycy i insulinooporności.

  • Ogólne badanie moczu – pomaga wykryć choroby nerek, infekcje dróg moczowych i zaburzenia metaboliczne.

  • Pomiar ciśnienia krwi – nadciśnienie może rozwijać się bezobjawowo, prowadząc do poważnych konsekwencji zdrowotnych.

Jakie badania warto wykonać w zależności od płci?

Kobiety i mężczyźni powinni zwracać uwagę na nieco różne aspekty swojego zdrowia. Wynika to z różnic hormonalnych oraz specyficznych dla danej płci schorzeń.

Badania dla kobiet:

  • Cytologia – podstawowe badanie w profilaktyce raka szyjki macicy. Kobiety między 25. a 65. rokiem życia powinny wykonywać je raz do roku.

  • USG piersi lub mammografia – pozwala wykryć zmiany nowotworowe. USG jest zalecane kobietom do 40. roku życia, a mammografia po 50. roku życia.

  • Badania hormonalne – ważne szczególnie w przypadku zaburzeń miesiączkowania, problemów z płodnością lub nagłych zmian wagi.

  • Badanie poziomu witaminy D.

  • Badanie ginekologiczne – coroczna kontrola pozwala wykryć infekcje, torbiele oraz inne nieprawidłowości w obrębie narządów rodnych.

Badania dla mężczyzn:

  • Badanie prostaty (PSA) – po 40. roku życia warto kontrolować poziom antygenu PSA, by wykryć raka prostaty na wczesnym etapie.

  • USG jąder – nie tylko dla młodych mężczyzn. Regularne badania pozwalają wykryć zmiany nowotworowe.

  • Badanie poziomu testosteronu – jego niedobór może powodować przewlekłe zmęczenie, spadek libido i zaburzenia metaboliczne.

Badania zalecane według wieku – jak dbać o zdrowie w różnych etapach życia?

20–30 lat

  • Pełna morfologia, lipidogram, poziom glukozy.

  • Badania hormonalne przy problemach z wagą, cerą lub cyklem miesiączkowym.

  • Kobiety: cytologia i USG piersi.

  • Mężczyźni: USG jąder.

30–40 lat

  • Rozszerzone badania tarczycy (TSH, FT3, FT4).

  • Profil lipidowy i próby wątrobowe (ALT, AST).

  • Pierwsze badania serca: EKG i echo serca.

40–50 lat

  • Pełna diagnostyka układu krążenia – cholesterol, ciśnienie, EKG.

  • Kolonoskopia przy obciążeniu rodzinnym nowotworem jelita.

  • USG jamy brzusznej, wątroby, nerek i trzustki.

50+

  • Mammografia (kobiety), badanie prostaty (mężczyźni).

  • Badanie gęstości kości (densytometria) – profilaktyka osteoporozy.

  • Kolonoskopia – zalecana każdemu co 10 lat.

Jak przygotować się do badań, aby wyniki były wiarygodne?

Przygotowanie do badań to połowa sukcesu. Dzięki nim unikniesz stresu i zaoszczędzisz czas. Zacznijmy od podstaw: co zabrać ze sobą. Na pewno dowód osobisty i skierowanie, jeśli je masz. Jeśli regularnie przyjmujesz leki, spisz ich nazwy i dawki – to ułatwi lekarzowi interpretację wyników. Jak się ubrać? Wybierz luźne, wygodne ubrania, które łatwo zdjąć i założyć. Szczególnie przy badaniach EKG czy USG, gdzie odsłaniamy fragmenty ciała. A teraz kluczowa sprawa – czy być na czczo? To zależy od rodzaju badania. Morfologia krwi, badanie glukozy czy cholesterolu wymagają, abyś był na czczo, czyli od ostatniego posiłku przed badaniem, powinno upłynąć 8-12 godzin. Podobnie jak USG jamy brzusznej. Ale już na przykład do cytologii nie musisz być na czczo.

A co z interpretacją wyników? Niektóre wyniki ciężko zinterpretować samemu. Najlepszym rozwiązaniem jest więc konsultacja z lekarzem. On najlepiej wyjaśni, co oznaczają Twoje wyniki badań i czy masz powody do niepokoju. Pamiętaj, że normy laboratoryjne to tylko pewne zakresy, a każdy organizm jest inny.

I już na koniec, gdzie wykonać badania? Centrum Medyczne Beskidcare w Bielsku, oferuje kompleksowe badania w jednym miejscu. Znajdziesz tu profesjonalny punkt pobrań krwi do badań analitycznych, nowoczesny sprzęt, doświadczonych specjalistów. A co najważniejsze, punkt pobierania krwi jest czynny od poniedziałku do soboty od 6:30 rano. Wiemy, jak cenny jest Twój czas, dlatego staramy się, aby cały proces był sprawny i bezstresowy. A wyniki badań możesz sprawdzić online, w dogodnym dla siebie momencie.

Podsumowanie

Badania profilaktyczne to najlepszy sposób na dbanie o zdrowie. Wykonując je raz w roku, można uniknąć poważnych problemów i zwiększyć szanse na długie życie. Nie warto czekać na objawy – im wcześniej wykryta choroba, tym większe szanse na skuteczne leczenie.